Xây dựng một xã hội 5.0 (một xã hội ‘siêu thông minh’) – bước tiến thứ 5 trong cuộc cách mạng xã hội của loài người mà Nhật Bản đóng vai trò là một quốc gia tiên phong…

Thuật ngữ xã hội 5.0 ra đời vào năm 2016, trước những thách thức cản trở sự phát triển bền vững của các quốc gia lớn như: dân số già, mất cân bằng giới tính, thiên tai, khủng bố, hạ tầng lỗi thời, mật độ dân đô thị cao, thiếu tài nguyên thiên nhiên… Liên đoàn các doanh nghiệp Nhật Bản (Keidanren) đã đề ra tầm nhìn về một xã hội mới ‘siêu thông minh’ để đối phó các vấn đề của kỷ nguyên kỹ thuật số – còn gọi là ‘xã hội 5.0’ trước những thách thức cản trở sự phát triển bền vững của các quốc gia lớn như: dân số già, mất cân bằng giới tính, thiên tai, khủng bố, hạ tầng lỗi thời, mật độ dân đô thị cao, thiếu tài nguyên thiên nhiên..

Lý giải về ‘Xã hội 5.0’ theo quan điểm của người Nhật

Về cơ bản, Nhật Bản đang có kế hoạch tạo ra một “xã hội siêu thông minh” có khả năng cung cấp các giải pháp tùy chỉnh thông qua việc áp dụng các công nghệ mới như trí thông minh nhân tạo (AI), robot, dữ liệu lớn và máy bay không người lái. Ý tưởng đó dựa trên sự phát triển nhanh chóng của công nghệ thông tin hiện nay cho phép thiết lập sự kết hợp giữa không gian mạng – thông tin với không gian vật lý – thế giới thực. Việc tăng cường kết nối, kết hợp thông tin giữa Hệ thống vật lý (CPS), các thực thể của thế giới thực được kì vọng sẽ mang lại sự thay đổi lớn cho xã hội.

Xã hội 5.0 nhằm mục đích trao quyền cho tất cả các thành viên trong xã hội, đặt trọng tâm đặc biệt vào việc cho phép mỗi cá nhân có thể tích cực đóng góp, tận hưởng cuộc sống thoải mái và an toàn. Trong đó, những đóng góp của Nhật Bản vào việc hoạch định chính sách, nghiên cứu và phát triển có thể được áp dụng để giải quyết các thách thức lớn nhất thế giới.

Một số thay đổi mà ‘Xã hội 5.0’ sẽ mang lại

Công nghệ bay không người lái giải quyết tình trạng thiếu hụt lao động

Nhằm duy trì mức tăng trưởng năng suất và đảm bảo sự thịnh vượng của Nhật Bản, trong tầm nhìn của người Nhật, Xã hội 5.0 sẽ sử dụng các công nghệ mới như máy bay không người lái và tàu tự động vận hành để đổi mới ngành công nghiệp hậu cần và vận tải.

Hiện Chính phủ Nhật Bản đang triển khai kế hoạch về dịch vụ giao hàng bằng thiết bị bay không người lái cho các khu vực vùng núi, đồng thời hướng tới việc chính thức triển khai giao hàng an toàn tại khu vực đô thị vào năm 2020.

Những thay đổi này sẽ giải quyết câu chuyện ngành giao hàng đang vật lộn với tình trạng thiếu hụt nhân lực khi ngày càng có nhiều người mua sắm trực tuyến và khối lượng hàng giao cao kỷ lục những năm gần đây tại Nhật Bản.

Biến đổi trong hoạt động chăm sóc sức khỏe cho con người

Không chỉ ở khía cạnh đối phó với các bệnh mãn tính liên quan đến tuổi già đang được chính phủ Nhật Bản quan tâm, ở khía cạnh tổng thể xã hội 5.0 sẽ mang lại một hệ thống y tế mới bao gồm cả chăm sóc y tế và chăm sóc điều dưỡng

Hiện tại, Robot công nghiệp đang được thử nghiệm trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe để phục vụ dân số già hóa của Nhật Bản. Các nhà nghiên cứu đang thăm dò tỉ mỉ việc sử dụng robot và cảm biến trong chăm sóc điều dưỡng để giảm gánh nặng của người chăm sóc cũng như giảm chi phí điều trị và chăm sóc y tế.

Mở khóa kho tàng dữ liệu lớn

Xã hội 5.0 của Nhật Bản không chỉ là về công nghệ, mà còn bao gồm những chính sách và quy định định hình sự phát triển của nó.

Dữ liệu lớn đứng đằng sau nhiều công nghệ mới nổi, ví dụ như học máy, Chính phủ khuyến khích các doanh nghiệp chia sẻ dữ liệu lớn và thúc đẩy hợp tác để thúc đẩy sự đổi mới.
Bộ Kinh tế, Thương mại và Công nghiệp Nhật Bản (METI) đã ban hành các hướng dẫn cho việc sử dụng dữ liệu lớn và điều này được phản ánh trong chiến lược tăng trưởng của chính phủ Nhật Bản.

Hiện tại, các nhà sản xuất có xu hướng sở hữu số lượng lớn dữ liệu thu thập được theo các kênh của riêng mình và vô cùng hạn chế chia sẻ với các công ty khác. Điều này phần nào hạn chế khả năng phát triển những công nghệ mới và tiềm năng vô cùng lớn lao của dữ liệu chưa được khai thác triệt để.

Điều này sẽ thay đổi ở Xã hội 5.0 khi các khu vực công và tư nhân cùng làm việc để thiết lập một hệ thống trong đó Dữ liệu lớn có thể được giao dịch một cách an toàn và hiệu quả. Điều này sẽ cho phép nhiều công ty sẵn sàng chia sẻ thông tin và cho phép các công ty khác cùng sử dụng dữ liệu để phát triển các sản phẩm tốt hơn. Ví dụ, các nhà sản xuất lốp xe sẽ có thể cải thiện sản phẩm của họ nếu họ có dữ liệu về thời gian và địa điểm mà chiếc xe đã lăn bánh trên đường.

Nhật Bản đã đi đến đâu với tầm nhìn đầy tham vọng của mình?

Trong cuộc phỏng vấn với tạp chí Expert (Nga), giám đốc bộ phận quan hệ chính phủ và công chúng của Tập đoàn Mitsubishi là Noritsugu Uemura cho hay: “Hiện nay Nhật Bản mới chỉ ở những bước đi đầu tiên của quá trình tiến tới Xã hội 5.0 và chưa thể trình diễn các kết quả cụ thể, nhưng đến Thế vận hội 2020 do Nhật Bản đăng cai, họ sẽ cho thế giới thấy được những kết quả ban đầu như hệ thống giao thông tự hành dùng cảm biển gắn trên xe, bản đồ 3D, tín hiệu định vị từ hệ thống vệ tinh nhằm giảm độ sai sót xuống dưới 5cm.”

Dù vậy, với những thành tựu mà người Nhật đã và đang làm được, chúng ta hoàn toàn có cơ sở để tin tưởng rằng một Xã hội 5.0 ở Nhật Bản sẽ sớm trở thành hiện thực trong một tương lai không xa…

Như Mai (Tổng hợp)